صنعت نفت ایران با حفر چاه شماره یک در سال ۱۲۸۷ و در شهر مسجد سلیمان آغاز و در این مسیر فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است. این صنعت از دهه ۴۰ شمسی نقش حیاتی در تأمین انرژی و درآمدهای ارزی کشور داشته است. جنگ و تحریم ظالمانه علیه کشور این صنعت را بارها به چالش کشید اما هر بار در مسیر بازسازی قرار گرفت. در این یادداشت به مسیری که طی شده و اقتضائات بازسازی صنعت نفت پرداخته می‌شود.
الف) مروری بر مسیر ۵۰ ساله صنعت نفت ایران وکشورهای منتخب
ظرفیت تولید نفت[۱] کشور در حدود ۴.۲ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود. از سویی دیگر گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، ظرفیت پالایشی کشور را ۲.۳ میلیون بشکه در روز اعلام کرده است. بنابراین ظرفیت صادرات نفت کشور در حدود ۱.۹ میلیون بشکه در روز است که با وضع تحریم نفت ایران توسط آمریکا، حداکثر نیمی از این ظرفیت محقق می‌شود.
روند تاریخی تولید و صادرات نفت در ایران نشان می‌دهد که از سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۹ شمسی) تا به امروز، کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه بر ظرفیت تولید نفت افزوده شده است و با افزایش پیوسته مصرف داخلی، مازاد کمتری برای صادرات وجود داشته است. رشد مصرف نفت به اندازه‌ای بزرگ بوده است که رشد اندک ظرفیت تولید نتوانسته بر آن غلبه کند و مازاد نفت را برای صادرات افزایش دهد. در مقابل عربستان، روسیه، کانادا و عراق با افزایش پیوسته ظرفیت تولید، ضمن افزایش صادرات نفت به ظرفیت پالایشی خود نیز اضافه کرده‌اند. همان‌طور که در شکل مشخص است مطلوبیت افزایش ظرفیت پالایشی نسبت به افزایش صادرات نفت بعد از سال ۲۰۰۰ نسبت به قبل از آن در عربستان و روسیه افزایش یافته است. از سویی دیگر مشاهده می‌شود که ظرفیت تولید، متأثر از ویژگی‌های مخزنی است. برای نمونه، مهم‌ترین مانع کانادا در افزایش بیش‌تر تولید نفت (با وجود دسترسی آزاد به سرمایه و حضور شرکت‌های بین‌المللی) مشخصات نفت و ویژگی مخازن آن کشور است.
کاربر گرامی دسترسی کامل به این محتوا برای اعضای ویژه VCMStudy در نظر گرفته شده است. در صورتی که عضو سایت هستید، وارد حساب کاربری خود شوید، در غیر این صورت ابتدا در سایت ثبت‌نام نمایید و سپس اشتراک تهیه کنید. کاربر گرامی دسترسی کامل به این محتوا برای اعضای ویژه VCMStudy در نظر گرفته شده است. متاسفانه شما اشتراک فعال ندارید، لطفا ابتدا اشتراک مورد نظر خود را تهیه/تمدید نمایید.
